مواظب باشید!خواب عمرتان را ندزدد

به نام یزدان پاک

• خواب عمرتان را می دزدد؟

دیروز که به خوردن قهوه قبل از اذان صبح نرسیدم و مجبور شدم بدلیل روزه بدون قهوه صبحگاه‌ام را شروع کنم، پلکهایم بعد از کمی مطالعه میل به کنار هم بودن داشتند.

کمی روی میز استراحت کردم اما این استراحت کوتاه گویی کفاف خستگی‌شان را نمی‌داد. برای اولین بار از 1سال و اندی گذشته (البته به غیر از روزهای بیماری) به سنگر خواب پناه بردم.

تصور کردم کمی که بخوابم این خستگی از وجودم مهاجرت می‌کند و اجازه می‌دهد به خلوت دنج خودم برگردم.

اما این اتفاق رخ نداد و من در کمال تعجب دیگران و حتی خودم تا ساعت 10صبح خوابیدم.

برخلاف گذشته که خوابیدن‌های بی‌موقع‌ ناراحت می‌شدم، پذیرفتم که امروز نیز برایم درسی است که باید از آن چیزی بیاموزم.

خستگی آنروز البته تمامی نداشت و استراحت عصرگاهی نیز انجام شد. این درحالی است که روزهای عادی من با خواب 5ساعته در شبانگاه و 30دقیقه در عصرگاه کاملا سرحال و شاداب بودم.

• ماجرا چیست؟چرا با استراحت هم، هنوز خسته‌ایم؟

در 1 سال و اندی گذشته به وضوح یافتم این خواب بیشتر نیست که مرا در ساعات دیگر روز سرحال و سرزنده نگه می‌دارد.

ساعت خواب بیشتر دوباره خواب بیشتر طلب می‌کند و چون سرحالی هنوز واقع نشده ساعات دیگری از روز را نیز به تصرف جاه طلبی خود درمی‌آورد.

آنچه که سال گذشته باعث می‌شد کامجویی خواب سرجای خود بنشیند در کیفیتی نهفته بود که رسیدن به آن برای هرکس متفاوت است.

کیفیت خواب است که وقتی برای خود قسمتی از روز را اختیار می‌کند، در ساعات دیگر مغز انسان را رها کند.

من برای کیفیت دادن به روزم به قهوه صبحگاه عادت کرده‌ام که برایم اثربخش است.

البته که این موضوع هر شخصی می‌تواند متفاوت باشد که لازم است به مرور زمان این کیفیت را بدست آورد.

• چه عاملی در بدن ما به خواب در طول عمرمان کمک می‌کند؟

براساس مطالعات جهانی و مقاله‌ای که به تازگی آنرا مطالعه کردم (خواب به عنوان یک شاخص مهم سبک زندگی) هورمون تاریکی که «ملاتونین » نامیده می‌شود؛

چرا که در زمان خواب در تاریکی تولید شده و حتی با مقادیر کم نور تولید آن متوقف می‌شود.

این هورمون توسط غده «پینه آل» ترشح شده و در ایجاد و تنظیم ریتم خواب و بیداری در بدن، نقش دارد.

ساخت این هورمون بلافاصله بعد از آغاز تاریکی به اوج رسیده و سپس به تدریج در نیمه‌های شب کاهش می‌یابد.

در انسان بیشترین میزان ترشح این هورمون در بین سنین 1 تا 3 سالگی است که به تدریج با افزایش سن، از میزان آن کاسته می‌شود، به‌طوری که در یک فرد بالغ این میزان در مقایسه با یک کودك تا چندین برابر کاهش نشان می‌دهد.

ملاتونین در دهه ۱۹۵۰ کشف شد. در آن زمان پژوهشگران یک آزمایشگاه پوست، گمان می‌کردند این ماده نقش مهمی در رنگ پوست دارد. آنها دوز بالایی از این ماده‌ی شیمیایی را مصرف کردند به این امید که پوستشان روشن‌تر شود اما همگی خواب‌آلود شدند.

به این ترتیب دانشمندان اعلام کردند که ملاتونین هورمونی است که موجب خواب می‌شود و همچنین بدن را از شب‌هنگام باخبر می‌سازد.

این تحقیق همچنین نشان می‌دهد که میزان ترشح ملاتونین در افرادی که ساعت خواب‌شان به واسطه حرفه‌شان تنظیم نیست دچار تغییرات شده و آنها نیز به نوعی اختلالات خواب دچار هستند.

باید خاطرنشان کنم که عواملی که باعث ترشح ملاتونین می شود همان دستوراتی است که سالهاست محققان و دانشمندان مصرانه به آن پرداخته اند.

کم کردن نور منزل در ساعات ابتدایی شب، استفاده نکردن از نورهای مصنوعی، عدم استفاده از تلفن‌های همراه و امثالهم، عدم مصرف کافئین و امثالهم و مصرف شیر گرم قبل از خواب می‌باشد.

• نتیجه گیری برای همه‌ی عمر

حسن ختام جستار کوتاهم این می‌تواند باشد که تنظیم خواب در افرادی که شغل و حرفه‌ی شبانه‌ای ندارند می‌تواند راحت‌تر و با صرف انرژی کمتری در تغییر عادت صورت گیرد تا هم بدن وظایف ذاتی خود را در ساعت مناسب خود انجام دهد و هم شخص از فواید خواب مناسب و با کیفیت برخوردار شود.

شاید بد نباشد با تنظیم خواب به ارزش عمری که در حال گذر است بیشتر بیاندیشیم

داستانک قرص خواب را شاید دوست داشته باشید

روزنگاره‌ی 8 ساعت کار مفید یا 8 عدد کار مفید به ایجاد ارزش در طول عمر نگاه کوتاهی انداخته‌است

منابع:

مقاله خواب به عنوان یک شاخص مهم سبک زندگی