چرا لازم است گاهی به آغوش غم برویم؟
انیمیشن inside out در خصوص 5 هیجان اصلی شادی، غم، خشم، ترس و انزجار است که فراز و فرودهای این هیجانات میتواند شخصیت انسان را براساس جزیره‌هایی که هرشخص برای خود دارد تشکیل دهد.
هیجانات در زمانهای مقتضی وارد شده و تصمیماتی میگیرند و نشان می‌دهند که در هر شخص چه هیجانی ریاست سایر هیجانات را برعهده دارد.
در این مسیر و در مقاطعی رایلی(شخصیت اصلی داستان) به جهت تغییر مکان زندگی و مدرسه جدید و تغییر رفتار والدین دچار بحران می‌شود و هیجانهای غم و شادی از جایگاه مقر فرماندهی مغز خارج میشوند.
در این مدت شادی و غم تمام تلاش خود را برای رسیدن به مقر انجام می‌دهند و شادی در طول این دوری از مقر از جمله موارد زیر یاد می گیرد:
– این تنها او نیست که موجب می‌شود رایلی شادی را حس کند، بلکه هیجان غم نیز سبب همدلی دیگران شده و میتواند سبب حس عمیقتری از شادی شود.
– رایلی در تجربه‌ای با ترکیبی از هیجانات مختلف است که شخصیت‌اش شکل میگیرد و پافشاری او بر ریاست همیشگی در مقر نمیتواند جوابگوی تمام نیازهای رایلی باشد.
در ادامه رایلی تمام جزیره‌هایش را از دست میدهد و تنها یک جزیره آنهم خانواده باقیمانده و شادی بوسیله این جزیره میتواند همراه غم به سمت مقر پرواز کنند.
آنچه را که از تفاوت احساس(Feeling) با هیجان (Emotion) باید بدانیم این است که در احساس تنها حس است که دریافت می‌شود و بررسی می‌شود.
زمانی که احساس دریافت‌شده نیاز به عمل پیدا میکند، دیگر احساس نیست و به هیجان تبدیل می‌شود.
ریشه‌ی واژه‌ی Emotion که از move نشات میگیرد این معنا بهتر و بیشتر درک در ذهن تثبیت میکند.
بدین معنا که هر عملی که ناشی از احساسی است را میتوان هیجان نامید
اما تفاوت در این نامگذاری به چه دردی می‌خورد؟
آنچه که احساس به نظر ما می‌آید این‌است که غالب رفتارهای ناشی از آنرا نیز به احساس نسبت می‌دهیم در صورتی که شناخت تمایز این دو در بررسی رفتارها و انتخاب رفتارهای بعد از آن بسیار نقش مهمی در برداشت ما از اتفاقات کوچک و بزرگ زندگیمان دارد.
کسی شما را تحقیر میکند احساس شرمساری می‌کنید، احساس اندوه می‌کنید، اگر به هیجان غم و افسردگی کردن پناه ببرید این انتخابی است که در ابتدا تصور می‌کنید کسی یا چیزی شما را مجبور به آن کرده، اما در واقع این شما بوده‌اید که به افسردگی کردن روی بیاورید.
کسی شما را عصبانی میکند احساس خشم می‌کنید، از خودتان بدتان می‌آید، اگر به هیجان خشم و ترس روی بیاورید باز هم تصور می‌کنید که مجبور شده‌اید اما شما دوباره دست به انتخاب هیجان مرتبط با احساس بوجود آمده زده‌اید .
در واقع ما آنچه را احساس می‌کنیم در درون خود به هیجان مرتبط و گاه غیر مرتبط می‌زنیم که همه این عملهای ناشی از احساس، برآیند احساساتی است که از محیط خانواده و جامعه‌ی خود دریافت کردیم.
البته ممکن است بگوئید که هیجانات نیز از ابتدا یک احساس بودند که البته کاملا درست است مانند تفاوت احساس خشم و عصبانی شدن، احساس اندوه و افسردگی کردن، احساس لذت و عاشق شدن و …
تمام موارد بالا که می تواند همچنان ادامه یابد این موضوع را بیان میکند که اولی را احساس بدانیم و دومی را هیجان و در واقع عمل انتخاب شده‌ی ما که ناشی از احساس بوجود آمده است.
انسانهای موفق و شاد به چه چیزی متعهد هستند؟
آنچه که در این انیمیشن به صورت کامل مشهود است تعهد هیجان شادی و شادمان بودن به ماندن در مقر فرماندهی است. اتفاقی که هم اکنون در جامعه به وضوح شاهد آن هستیم که شادی و شادمانی جایگاه خود را به دایره‌ای دور از مرکز فرمان تنزل داده‌اند و این غم و سایر هیجانات هستند که تعیین می‌کنند که شادی چه زمان میتواند از دایره‌ی خود خارج شود.
در صورتی که حتی اگر شادی راهی در مرکز فرماندهی بیابد، توسط سایر هیجانات سرزنش شده و به کناری فراخوانده می‌شود. این دقیقا همان کاری است که شادی با غم در طول انیمیشن انجام داد و از او خواست تمام مشکلات و ناملایمات را در دایره‌ای قرار دهد و آنها را از آن خارج نکند. اما غم پا را فراتر گذاشت و این موضوع مدام از سوی سایر هیجانات مورد سرزنش و انتقاد قرار گرفت.
در صورتی که این مسئله می‌توانست توسط شادی مورد پذیرش قرار گیرد. شادی هیچ غمی را نمیتوانست در زندگی رایلی تصور کند و همین اصرار بیش از اندازه‌اش باعث شد در مقطعی از مقر فرماندهی خارج شده که البته آنهم با تجربیاتی کسب کرد، بسیار مفید بود.
آنچه که در زندگی افراد موفق بسیاری میتوان یافت، تعهد پایان ناپذیر آنها به رهایی از غم و رسیدن به شادی از آینده‌ای نزدیک است که خودشان باید آنرا بسازند و منتظر دیگران نباشند.
آنها در مواقع غمناک زندگی خود آنرا می‌پذیرند و سعی در انکار هیجان خود و یا ماندن طولانی مدت در آن ندارند. متعهد بودن به شادمانی باعث می‌شود که به این نکته توجه کنند که هر هیجانی منفی میتواند گذرا باشد و با خودآگاهی میتواند به سلامت از آن هیجان عبور کند.
درمان افسردگی با قرص اشتباه محض است
افراد افسرده عموما عامل شادی خود را گم و یا فراموش کرده‌اند. آنها هیچ عامل شادکننده‌ی عمیقی در اطراف خود مشاهده نمی‌کنند تا از آن لذت برده و رضایت کاملی بدست آورند.
مانند اتفاقی که در اواسط انیمیشن برای رایلی اتفاق افتاد و به جهت قطع ارتباط او با تمام جزیره‌های دوست داشتنی‌اش، هیچ عاملی او را به واقع خوشحال نمی‌کرد.
افراد افسرده ریاست مقر فرماندهی مغز را دست غم سپرده‌اند و در همه موضوعات، آن بخشی که ناراحت کننده، مایوس کننده‌تر و از همه بیشتر نزدیک به آشفتگی است را انتخاب می‌کنند.
اتفاقی که می‌افتد تنها فرار از آغوش غم به شادی بی‌پایه و اساسی است که ریشه‌ی درونی ندارد و همچون بطری کوچکی در اقیانوسی عمیق بی‌پناه خواهد شد.
آنچه از کتاب مربیگری به سبک بازی درونی یاد می‌گیریم!
در کتاب مربیگری به سبک بازی درونی اثر تیموتی گالوی صدایی را که در درون دستور میدهد، قضاوت می کند و انتقاد می کند، خود 1 و صدایی که دستورات را اجرا میکند و تلاش میکند جنبه های مثبت را هم ببیند، خود 2 نامیده‌است. به بیان دیگر و در کتابهای متعدد دیگر میتوان این خود ها را من خوب یا من بد نیز نامید.
وقتی به جنگ افسردگی خود با قرص‌ها می‌رویم تنها به جای شنیدن صدای خودهای درونی، آنها را ساکت کرده و سرجایشان نشانده‌ایم.
آنها هر زمانی که فعال می شوند قصد هشدار دادن دارند و می خواهند که ما را آگاه کنند که روان انسان در معرض خطر است.
قرص ها به مرور زمان برای هیجانات عادی می شوند و دکتر مجبور است دوزهای بالاتری را تجویز کند که باعث اعتیاد ناخواسته به این قرص می شود.
برای مبارزه با هیجانات استرس، نگرانی، اضطراب امتحان، غم و تمام احساسات منفی استفاده از قرص سلاح مناسبی نیست.
بلاهایی که پشت فرمان بودن خود1 بر سر زندگیمان می‌آورد
تصور من این است که به نوعی میتوان خود 1 را که قضاوتگر، بدبین، با انرژی منفی و سختگیر است را نمایندهای برای هیجانات منفی و خود 2 که اجراکننده، امیددهنده، استعدادیاب و دوستداشتنی است را نمایندهای برای هیجانان مثبت نامید.
در زمانهای بحرانی این گفتگوهای درونی که مدام در انیمیشن پخش می‌شد همان خود 1 و خود 2ایی بودند که در مکالمه‌هایی گاه طولانی تلاش می‌کنند که دیدگاه خود را به رایلی القا کنند.
تصمیم گیرنده و ریاست مقر است که مشخص میکند کدام خود، کنترل مغز را بر عهده بگیرد، کدام هیجان جایگزین شود و یا فضا را برای یادآوری خاطره‌ای فراهم کند.
حال به خود 1 و خود 2 خود بنگرید که چگونه همواره به وسیله هیجانات‌تان تسخیر شده‌اند و مکالماتی گاه با تناقضات بسیار در مغزتان جاری می‌کنند.
این تناقضات نمیتواند به تنهایی مغز شما را فرابگیرد و زمانی میتوانند مانوری اساسی در مغزتان بدهند که ریاست مقر را به دستش بدهید.
اگر عادت کنید که ریاست این مقر فرماندهی را دست هیجانات منفی بدهید تا آنها فرصت بروز را از هیجانات مثبت بگیرند، روند زندگی و برآیند اتفاقات زندگیتان منفی خواهد بود و به‌نوعی آغوش غم را مکان ناامنی بدانیم در واقع خود را از تجربه‌ی میزان متنوعی از هیجانات محروم کرده‌ایم.
اما آنچه که در این انیمیشن نیز به آن اشاره شده، صرفا منظور این نیست که هر لحظه را به شادی و خوشحالی سپری کنیم، زیرا خوشحال‌بودن همیشگی نیز کلیه ضروریات شخصیت را فراهم نمی‌کند و نیاز است که خودآگاهی از هر هیجانی را بالا برده و تلاش کنید هر هیجانی را بصورت قطره چکانی به وقایع بیفزائید تا بتوانید نتیجه را مدیریت و در دسترس خود داشته باشید و گاهی هم آغوش غم را انتخاب کنیم.
گفتگوهای درون مغز ما هیچگاه در طول زندگی مان خاموش نمی‌شوند و از بین نمیروند، زیرا به گفته‌ی هیجان انزجار در بخشی از فیلم که هیجان ترس قصد فرار داشت: «هیجانات نمی توانند استعفا بدهند.»
درواقع این ما هستیم که می‌توانیم صدای این گفتگوها را در ذهن خود بلند و یا کم کنیم و یا صدای هیجانی را شنیده و یا هیجانی دیگری را نادیده انگاریم.
آنچه از جلسات کوچینگم با افرادی که سابقه‌ی افسردگی داشتند و یا در افسردگی به‌سرمی‌بردند، داشتم این بود که آنها به جهت کاملگرایی بیش از اندازه والدین، انتقادگر بودنشان، کوتاهی در انجام وظایف در قبال فرزندشان و تنبیه‌های نامتناسب با عمل ناشایست و البته تشویق‌های گاه نابجا و گاه بی‌تاثیر، فرزند را دچار نوعی دلزدگی از فرمانده‌بودن هیجان شور و شادی دچار کرده‌بودند.
شادی برای آنها معنایی در جوار پوچی و بیهودگی داشت و همواره آنچه را که ممکن است کمی به شادبودنش کمک کند را نیز یا نمی‌دیدند و یا از آن دوری می‌کردند.
آنچه که برای مدیریت هیجانات اهمیت دارد این است که مقدار متعارفی از هر هیجان در افراد، آنها را افراط و تفریط در هر هیجان مثبت و یا منفی مصون نگه می‌دارد.
نه انسانهای افسرده بیش از اندازه به غم فرو می‌روند و نه انسانهای سرخوش به شادی اهمیت زیادی می‌دهند.
در مغز پدر و مادر ریلی چه می‌گذشت؟
ریاست مغز مادر رایلی، غم و ریاست مغز پدر، با هیجانِ خشم بود. این غم و خشم بودند که دستوراتی را به سایر هیجانات می‌دادند و تمام هیجانات از آنها فرمانبرداری کاملی داشتند.
در بخشی از انیمیشن که اولین دعوای رایلی با پدر و مادرش اتفاق افتاد و پدرش او را به سمت اتاقش راهنمایی کرد، مادر رایلی برای فرار از هیجانات منفی ناشی از رفتار نادرست پدر به تصویری روی آورد که او را آرام می‌کرد.
تصور من این است که این نوعی فرار به جلو برای مدیریت فاجعه و یا مسئله پیش آمده میتواند باشد که مادر رایلی برای جلوگیری از دعوایی مجدد با پدر رایلی انتخاب کرد. این را می توان از ابراز پشیمانی پدر در هنگام خواب بر بستر رایلی مشاهده کرد. در صورتی که پس از پایان دعوا، پدر از رفتارش ابراز خرسندی نیز داشت.
در برآیند این بخش میتوان ابراز داشت که انتخاب هیجانِ بعد از ایجاد یک منازعه، ناراحتی و یا مسئله میتواند تا حدودی نتیجه‌ی حاصله از آن مناقشه را تعیین کند.
در صورتی که مادر رایلی آرامش خود را حفظ نمی‌کرد و مناقشه‌ی دیگری در پشت صحنه‌ی فیلم با پدر انجام می‌داد که به طور مثال میتوان متصور شد که صدای آنها از طبقه همکف به گوش رایلی برسد، صحنه‌ی عذرخواهی پدر از رایلی نمیتوانست اتفاق بیفتد.
نتیجه گیری
آنچه که میتوان در یک قاب از این انیمیشن برداشت کرد این است که هیجانات ما، نیروهای محرکه‌ی قویِ ما در مسائل و اتفاقات زندگیمان هستند.
وظیفه‌ی آنها این است که مسیری را برای ما روشن نموده و باعث آغاز حرکت شوند. در مشکلات، هر هیجانی چراغ خود را روشن می کند و تلاش میکند خود را به مغز قالب کند.
آنچه که یک کوچ در یک جلسه با نوجوان و یا والدین‌اش پیگیری میکند شناسایی هیجانات محرک رفتار است که باعث ریشه‌یابی و شناخت چرایی اتفاقات خوب و بد ناشی از هیجان می‌شود.
باید بدانیم این انتخاب‌های ماست که هیجانی را انتخاب کند و آنرا به پیش راند.
شاید تصور کنید که گاهی مجبور به انتخاب بوده‌اید، اما در همان لحظه هم این سوال را میتوان پرسید که احساس پشت هیجان را چطور؟ آیا خود آنرا انتخاب نکردید؟ و آیا می توان در موقعیتی قرار گرفت که دیگر کسی نتواند ما را مجبور به کاری کند؟
شاید بد نباشد که زین پس به شادمانی خود متعهد بوده و به انتخاب عملی که نتیجه‌ی یک احساس است، دقت بیشتری نموده و مسئولیت آن انتخاب را نیز برعهده گیریم و حتی شده گاهی هم در آغوش غم آرام گیریم.
شاید برایتان مفید باشد؟
رشدی که از نازپرودگی اتفاق نمی افتد
۳ گام برای درونی شدن انگیزه ها در فرزندان
منابع:
کتاب مربیگری به سبک بازی درونی اثر تیموتی گالوی
کتاب هوش هیجانی اثر دنیل گولمن
1 دیدگاه دربارهٔ «دختری که به فرار نه گفت و به آغوش غم رفت»
به‌به
این انیمیشن رو بی‌نهایت دوست دارم.
پر از مفهوم
پر از زیبایی